Schets van Oeganda

Oeganda is een land in het hart van Afrika. Het is een van de partnerlanden van Nederland. 

Geografie en klimaat
Oeganda ligt in het hart van het continent Afrika, op de evenaar. Het land wordt omsloten door Kenia, Tanzania, Rwanda, Democratische Republiek Congo en Zuid Sudan. Het grootste meer van Afrika, het Victoria-meer, ligt voor een deel in Oeganda. Uit het Vitoria-meer ontspringt de rivier de Nijl, welke het land grofweg in twee delen verdeelt: noord/oost en zuid/west.

Het zuiden en westen van Oeganda ligt vrij hoog, en heeft een tropisch klimaat. De gemiddelde jaartemperatuur is ongeveer 20 °C en er valt het hele jaar door regen, gemiddeld tussen de 1500 en 2000 mm. De grond is hier ook bijzonder vruchtbaar.

Het noorden en oosten van Oeganda bestaat uit savannegebied, en is een stuk droger en warmer (gemiddeld 27 °C ). Er zijn twee regenseizoenen: rond maart en rond september. Er vallen dan grote regenbuien, terwijl het de rest van het jaar droog is.

Bevolking
In Oeganda leven meer dan veertig etnische groepen. De officiële taal van Oeganda is Engels. Daarnaast communiceert iedere etnische groep in zijn eigen taal. Buiten de steden, leven de mensen vooral van de landbouw. In het noorden van het land leeft een aantal stammen die rond komen van de nomadische veeteelt. Vanwege de droogte en zware leefomstandigheden in het noorden trekken veel mensen uit deze gebieden naar de steden in het meer vruchtbare zuiden.

In de stedelijke gebieden wonen ook veel Indiërs. Tijdens de Britse kolonisatie (1890-1962) werden veel arbeidskrachten in India geworven voor de aanleg van de spoorlijn. Na de onafhankelijkheid bleef een groot deel van hen in Oeganda wonen. In de steden hebben zij verschillende handelsorganisaties en fabrieken opgezet.

De bevolking van Oeganda behoort tot een van de jongste van de wereld. Ongeveer de helft van de inwoners is jonger dan 15 jaar. Er zijn dus relatief veel kinderen en relatief weinig ouderen. Dit is een omgekeerde bevolkingsopbouw ten opzichte van Nederland, waar er juist relatief veel ouderen zijn. 

Economie
Hoewel de Oegandeese economie de laatste jaren goed vooruit gaat, behoort het land nog altijd tot een van de armste landen ter wereld. Zo’n 85% van de bevolking is werkzaam in de landbouw. Het grootste deel van de productie is voor eigen gebruik. Ze verbouwen vooral millet, sorghum, cassave en wat fruit. In het vruchtbare zuiden is het ook mogelijk om koffie en katoen te verbouwen. Deze producten vormen dan ook de belangrijkste exportproducten van Oeganda. Echter, koffie en andere landbouwproducten brengen op de wereldmarkt lage prijzen op. Meer dan de helft van de Oegandeese bevolking leeft onder de armoedegrens en kan niet of nauwelijks in de dagelijkse levensbehoeften voorzien.

Politiek
In 1962 werd Oeganda onafhankelijk. Daarvoor was het een protectoraat van Engeland. Op het moment dat de Britten de macht overdroegen aan de Oegandezen, leken de economische vooruitzichten gunstig. (Vooral het zuiden van) Oeganda was erg vruchtbaar en leverde een verscheidenheid aan gewassen op, en met de recordopbrengsten van de koffie-expert werden goed onderwijs, gezondheidszorg en andere voorzieningen aangelegd. De Makarere Universiteit in Kampala bijvoorbeeld behoort tot vandaag de dag nog tot een van de beste universiteiten van Afrika en zelfs van de wereld. Door de goede vooruitzichten werd Oeganda ook wel de Parel van Afrika genoemd. Immers, veel andere Afrikaanse landen waren veel droger en hadden daardoor een slechtere uitgangspositie.

De tegenstelling tussen het relatief welvarende zuiden en het veel minder ontwikkelde noorden zorgde echter voor spanningen. In 1971 pleegde de van oorsprong Noord-Oegandeese legerbevelhebber Idi Amin een succesvolle staatgreep. Zijn tirannieke en gewelddadige bewind, dat tot 1979 duurde, koste naar schatting een miljoen mensen het leven. Ook voor de economie had de periode desastreuze gevolgen. Idi Amin investeerde het overheidsgeld niet in zaken die belangrijk zijn voor de opbouw van een land, maar bijvoorbeeld aan het leger. Alle Aziaten (het merendeel van de ondernemers van het land) werden het land uitgezet, alle buitenlandse steun stopte en grote landbouwbedrijven en fabrieken werden aan hun lot overgelaten. Idi Amin’s bewind zorgde ervoor dat Oegandas goede start na de onafhankelijkheid omsloeg in een situatie van armoede, angst, corruptie en uitzichtloosheid.

De huidige leider van Oeganda is Yoweri Museveni, die in 1986 de macht greep. Hij wist de eenheid in het land te herstellen en oogstte alom lof voor de economische hervormingen die hij op last van het IMF en de Wereldbank doorvoerde. Toch is er ook kritiek op Museveni. Hij slaagde er niet in een einde te maken aan de bloedige conflicten in het noorden en westen van het land, een deel van de bevolking merkt niets van het economische herstel en het wordt hem verweten dat dat geld vooral ten goede komt aan hemzelf en zijn familie en vrienden, en hij duldt geen kritiek op zijn beleid (waardoor journalisten vaak hun mond worden gesnoerd, en tegenstanders van zijn beleid weleens “verdwijnen”.)   

Links voor meer informatie:
– Wikipedia: http://nl.wikipedia.org
– WorldVision: http://www.worldvision.nl
– lees ook het artikel “Schets van Oeganda: Ligging, landschap en populatie”
– de Nederlandse betrekkingen met Oeganda: http://www.minbuza.nl