Kritiek op ontwikkelingssamenwerking

Er is ook veel kritiek op ontwikkelingssamenwerking. Veel gehoorde geluiden zijn: Het werkt niet, komt bij de verkeerde mensen terecht, blijft aan de “strijkstok” hangen enz. Natuurlijk gaat er bij ontwikkelingssamenwerking ook wel eens wat mis. En uiteraard is het een heel complex vraagstuk: waarom blijven arme landen arm en rijke landen rijk. Waarom is de wereld zo ongelijk verdeeld dat we hier meer geld en spullen hebben dan we nodig hebben en aan de andere kant van de wereld te weinig. Criticasters zeggen dat als iedere euro die tot nu toe aan ontwikkelingssamenwerking besteed is gebruikt zou zijn om voedsel te kopen, er nu niemand meer honger zou hebben. Of dat waar is of niet zullen we nooit weten. Wat we wel weten is dat er in het verleden inderdaad projecten zijn mis gegaan, geld in verkeerde zakken is beland, afhankelijkheid is gecreëerd enz. Maar de ontwikkelingssamenwerkingsector heeft niet stil gezeten, en is continu aan het professionaliseren en bekijken hoe het beter kan. Vandaar ook dat in het huidige beleid men veelal vasthoudt aan voorwaarden voor verantwoorde ontwikkelingssamenwerking.

Het vraagstuk is erg complex. Er spelen ook heel veel belangen mee. Het strekt te ver om op deze plaats hier verder op in te gaan. Maar als je je meer wilt verdiepen in redenen waarom ontwikkelingssamenwerking na al die jaren nog steeds nodig is, surf dan eens op het internet naar bijvoorbeeld:
– handelsbarrières die Europa opwerpt tegen producten die ontwikkelingslanden exporteren, gebonden hulp (hulp die westerse landen voorheen aan ontwikkelingslanden gaven op voorwaarde dat het geld in het donorland werd besteed),
– de invloed van grondstoffen (sommige ontwikkelingslanden hebben bijv. olie of goud in de grond zitten, maar kennen toch een hoog aantal arme mensen. Veel westerse landen azen op de grondstoffen en maken een deal)
– scheve inkomstenverdeling binnen een ontwikkelingsland (bijvoorbeeld de president en premier van Kenia verdienen beide twee keer zoveel als de hoogste ambtenaar in Nederland, terwijl buitenlandse donoren veel geld naar Kenia brengen omdat het grootste deel van de bevolking onder de armoedegrens leeft)
– de “strijkstok”, waarmee organisatorische kosten worden bedoeld die noodzakelijk zijn om ontwikkelingssamenwerking uit te voeren (maar die soms niet in verhouding staan met wat de samenwerking oplevert)
– effectiviteit van de hulp (er wordt gezegd dat ontwikkelingssamenwerking de economische groei van een land juist afremt)
– bevordering van corruptie (dat machthebbers en ambtenaren een graantje meepikken van de ontwikkelingsfondsen, een deel van het geld verdwijnt via bankrekeningen van familie en vrienden naar het buitenland of wordt uitgegeven aan projecten die goed liggen bij de kiezers zodat de machthebbers langer aan de macht kunnen blijven. In het ergste geval worden er zelfs oorlogen mee gefinancierd.)

Links voor meer informatie:
– discussiepunten ontwikkelingssamenwerking: http://nl.wikipedia.org

Ondanks dat er voorbeelden zijn waar ontwikkelingssamenwerking niet goed heeft uitgepakt, zijn er ook legio voorbeelden waar ontwikkelingssamenwerking juist wel positief effect heeft gehad. Het uitgangspunt is dat ontwikkelingssamenwerking, mits op verantwoorde wijze wordt uitgevoerd, helpt en nodig is.