Onderwijs

Wie niet kan lezen en schrijven heeft veel minder mogelijkheden om zichzelf te ontwikkelen. Als je de krant of boeken niet kan lezen, ben je voor informatie altijd afhankelijk van anderen. Een eigen bedrijfje opzetten is vrijwel onmogelijk als je geen boekhouding kunt bijhouden, geen formulieren van de bank kunt invullen en geen business plan kunt schrijven. Onderwijs is belangrijk om deze basisvaardigheden te ontwikkelen. Onderwijs is de sleutel tot ontwikkeling, en een betere toekomst.

Klassen en niveaus

Het onderwijssysteem in Oeganda ziet er anders uit dan in Nederland. In Oeganda gaan kinderen 7 jaar lang naar de basisschool (genaamd Primary School). De klassen worden P1 t/m P7 genoemd. Veel kinderen tussen 4 en 7 jaar gaan eerst naar een soort kleuterschool, genaamd Prepatory School of pre-school. Na de basisschool volgt de Secondary School. Deze bestaat uit 4 klassen, klas S1 t/m S4. Dit wordt ook wel Ordinary level of O-level genoemd, en is vergelijkbaar met de onderbouw van het voortgezet onderwijs in Nederland. Na S4 kun je of naar een beroepsopleiding, of naar de bovenbouw: Advanced Level of A-level van Senior Secondary School genoemd. Dit bestaat uit 2 leerjaren: klas S5 en S6. Daarna kun je nog naar college of de universiteit.

Kalender en examens

In Nederland start het schooljaar voor het voortgezet onderwijs in september, en is er dan grofweg sprake van 4 blokken tot aan de zomervakantie. In Oeganda start het schooljaar in februari, en zijn er 3 lesblokken ookwel terms genaamd. De eerste term beslaat februari en maart, waarna april vakantie is. De tweede term beslaat mei, juni en juli, waarna de maand augustus vakantie is. Tenslotte is de derde term september, oktober en november, waarna december en januari vakantie is. Aan het eind van elke term zijn er examens: aan het eind van de eerste en tweede termijn zijn dat interne examens vergelijkbaar met een proefwerkweek. Aan het eind van de derde term vindt het nationale examen plaats, waarmee wordt bepaald of je over gaat naar de volgende klas.

Ook aan het einde van P7 is er een nationaal examen: een Primary Leavers Exam (PLE). Dit is een soort eindexamen voor de basisschool. Anders dan bij de CITO-toets die in Nederland in groep 8 van de basisschool plaatsvindt, kun je wel degelijk zakken voor het PLE. Als je zakt, mag je níet naar het voortgezet onderwijs. Kinderen die zakken, doen P7 opnieuw of stoppen met school.

De lessen in Oeganda vinden plaats van maandag tot en met zaterdag. 

{loadposition slider4}

Kosten van onderwijs

In principe geldt er in Oeganda net als in Nederland een leerplicht, en moeten alle kinderen naar de basisschool. Net als in Nederland, zijn de basisscholen in Oeganda gratis. Dit wordt Universal Primary Education (UPE) genoemd. Door de basisscholen gratis te maken, wil de overheid het voor iedereen mogelijk maken om naar school te kunnen gaan. Leerlingen in het voortgezet onderwijs moeten wel schoolgeld betalen. Ook vindt de overheid van Oeganda het belangrijk dat leerlingen naar het voortgezet onderwijs kunnen. Daarom wordt er Universal Secondary Eduction (USE) ingevoerd: steeds meer scholen in het voortgezet onderwijs zijn gratis.

Toch kost naar school gaan geld. Het is verplicht om een schooluniform te dragen, en er zijn schriften, boeken en schrijfgerei nodig. En omdat het in Oeganda de gewoonte is om tussen de middag warm te eten, is er ook geld nodig om op school een lunch te betalen. En dan is er nog de afstand van huis naar school. Omdat er relatief veel basisscholen zijn, is er altijd wel een niet ver van waar je woont. De meeste leerlingen die naar de basisschool gaan lopen dan ook naar school. Er zijn minder scholen voor het voortgezet onderwijs dan voor het basisonderwijs. Daarom zijn de afstanden voor leerlingen in het voortgezet onderwijs groter dan de afstanden voor leerlingen naar de basisschool. Sommige leerlingen gaan met het openbaar vervoer naar school, of kopen een fiets. En omdat de afstanden zo groot zijn, is het op 53% van de scholen in het voortgezet onderwijs mogelijk om te blijven overnachten: een zogenaamde boarding. Leerlingen slapen dan op een slaapzaal en gaan in de vakanties terug naar hun ouders. Boarding is alleen mogelijk voor de leerlingen die het kunnen betalen.

Kwaliteit van onderwijs

De meeste scholen in Oeganda zijn public schools. Deze scholen krijgen van de overheid geld om de docenten te betalen en de lessen aan te bieden, zodat de leerlingen geen schoolgeld hoeven te betalen. Het bedrag dat de scholen krijgen van de overheid is laag. Docenten krijgen dus maar een laag salaris, en omdat er een tekort aan leraren is zijn de klassen vaak erg groot: in sommige klassen zitten wel 150 leerlingen. Veel lessen bestaan dan ook alleen uit het herhalen van wat de docent zegt, zonder interactie, discussie of vragen stellen. Leerlingen leren zo napraten en opdreunen, maar niet om zelf te denken. Dit geldt natuurlijk niet voor alle scholen, er zijn ook scholen met kleinere klassen en goede docenten. Dat zijn dan meestal privé scholen (private schools). Leerlingen die naar een privé school gaan moeten wel (vrij veel) schoolgeld betalen. Daar staat dan tegenover dat deze privé scholen geld hebben om goede leraren aan te nemen, kleinere klassen te hebben en meer voorzieningen op school te hebben, zoals computers en spelmaterialen.

Links voor meer info:

– een blik op de kwaliteit van onderwijs in Oeganda http://www.cmo.n

– Uganda Bureau of Statistics houdt gegevens bij over o.a. onderwijs (in het engels): http://www.ubos.org

– Lees hoe leerlingen in Oeganda over hun school schrijven in een nieuwsbrief van FairPen (Engels): www.fairpen.com